Izolacja fundamentów – z czego wykonać?

Izolacja fundamentów każdy, kto buduje dom słyszał, że powinien ją wykonać. Ale po co dokładnie? Czym? I co się stanie jeśli tego nie zrobi? Na te pytania odpowiadam poniżej.

W artykule nie skupiam się na kwestiach technicznych wykonania izolacji (wyoblenia, gruntowanie, nakładanie) – na ten temat znajdziecie wiele eksperckich filmów na youtube :). Moim celem jest przedstawienie możliwości produktowych do wykonania izolacji i pomoc w wyborze najodpowiedniejszego środka. Analiza dotyczy izolacji pionowej fundamentów.

Dlaczego powinniśmy chronić fundamenty przed wodą?

Częste oddziaływanie wody ma niekorzystny wpływ na większość materiałów budowlanych. Nie inaczej jest w przypadku fundamentów, wykonywanych obecnie z betonu lub bloczków betonowych.
Jaki to niekorzystny wpływ?
– materiał wypełniony wodą ma gorsze parametry termoizolacyjne oraz wytrzymałościowe
– woda obecna w fundamentach może zamarzać i rozmarzać, co w konsekwencji doprowadzi do zniszczenia konstrukcji (w przypadku bloczków będzie to proces szybszy, w przypadku betonu będzie to proces powolny).
– w spłwających wodach opadowych zawarte są również kwasy organiczne, które powodują chemiczną korozję betonu
– jednocześnie, w przypadku braku szczelnej izolacji poziomej pomiędzy ścianami a fundamentem, woda obecna w fundamentach może podciągać kapilarnie ku górze doprowadzając do zawilgocenia ścian, w konsekwencji odpadania farby, tynku, niekorzystnego mikroklimatu (więcej na temat podciągania kapilarnego w artykule Czym jest podciaganie kapilarne?).
– w sytuacji jeśli poniżej poziomu gruntu planujemy pomieszczenia/piwnicę – woda może przedostawać się przez przegrodę i dosłownie wlewać się do wnętrza pomieszczenia

Hmm.. to czemu w takim razie często ławy fundamentowe wylewa się prosto do gruntu i nie izoluje się ich od ziemi?
Powodów jest kilka.
– ławy są na tyle zagłębione w gruncie że nie grozi im przemarzanie (a wraz z nim zamarzanie wody w strukturze betonu)
– największą korozję betonu powodują kwasy organiczne z humusu, a te na poziomie ław nie występują lub występują już w bardzo ograniczonej ilości: żeby się przed nimi chronić zaleca się izolację pionowej części ławy oraz odsadzki fundamentowej (tego elementu o ile szersza jest ława od ściany fundamentowej)
– pomiędzy ławą a ścianą można zastosować izolację poziomą, więc zawilgocenie ławy nie wpłynie na zawilgocenie ścian fundamentowych
Sama obecność wody (nawet stała) nie jest dużym zagrożeniem dla betonu. Z uwagi na to – nie ma uzasadnienia ekonomicznego aby w całości izolować ławy pod ścianami fundamentowymi, co oczywiście nie znaczy, że nie można tego zrobić 🙂

Co się stanie jeśli nie zastosujesz odpowiedniej izolacji i na fundament będzie regularnie oddziaływać woda?
Jeśli masz piwnicę – szybko zrobisz w niej basen. Jeśli nie masz żadnego pomieszczenia w gruncie – prawdopodobnie przez 10-20 lat nie stanie się nic a później może zacząć pojawiać się wilgoć na murach: zdarza się, że izolacja pozioma się rozszczelnia (lub od początku nie była całkowicie szczelna, ulegając przerwaniu na etapie budowy) co otwiera drogę do podciągania kapilarnego ścian. Dodatkowo, mokre fundamenty będą dużym mostkiem termicznym co zauważysz po rozwoju pleśni przy posadzce wewnątrz budynku. Po odkopaniu fundamentów bez izolacji po kilkunastu latach często można wykruszyć ręką jego skorodowaną powierzchnię.
Izolacja fundamentów to inwestycja, która zwróci się w przyszłości.

Skrajne skutki braku izolacji - dom podpiwniczony
BARDZO SKRAJNE skutki braku izolacji w domu podpiwniczonym (źródło: www.e-izolacje.pl)

Produkty do izolacji fundamentów

Jakie mamy na rynku dostępne produkty do izolacji pionowej fundamentów?

1. Dyspersja wodna asfaltów, kauczuków i dodatków uszlachetniających czyli… popularny Dysperbit.

Obecnie jest to najpopularniejszy produkt do izolacji fundamentów. Jednocześnie najmniej skuteczny. Dysperbit jest produktem jedynie PRZECIWWILGOCIOWYM. Co to oznacza? Że chroni przed wnikaniem wilgoci z mokrego gruntu. Nie chroni natomiast przed wodą spływająca, czy wodą napierającą na mur. Ma niską odporność na UV, niską elastyczność i przy większej grubości popęka podczas wysychania.
Po nałożeniu na ścianę najlepiej jeśli przez kilka dni nie spadnie deszcz – produkt przeciwwilgociowy, ale boi się wody 🙂 Na poważnie – ma długi czas wiązania i jeśli będzie mieć szybko kontakt z wodą to może spłynąć, a w najlepszym wypadku powstaną nieestetyczne białe wykwity (na szczęście niegroźne).
Dysperbit można również zastosować rozcieńczony z wodą jako grunt pod właściwą izolację.
Pomimo złej sławy trzeba powiedzieć uczciwie, że jeżeli stawiasz dom na gruncie piaszczystym i niepodpiwniczony – prawdopodobnie nie odczujesz negatywnych skutków zastosowania takiej izolacji.

Zalety: Tani, tani, tani i łatwy w aplikacji
Wady: Ochrona jedynie przed wilgocią, nie przed wodą. Niska odporność na UV, niska elastyczność, wysoki skurcz podczas wysychania, paroszczelność
Przykład produktu: Izohan dysperbit, Tytan disprobit, Botament Be901 plus (dobra alternatywa – nie dysperbit ale podobne parametry)
Koszt materiału do izolacji 1m2: 4-8zł/m2

Izolacja fundamentów dysperbitem
Izolacja fundamentów za pomocą dysperbitu

2. Papy bitumiczne

Papy są materiałami od dawna stosowanymi w budownictwie. Służą do wykonywania przeciwwilgociowych i przeciwwodnych izolacji budowli. Papa składa się z osnowy (rdzenia, warstwy nośnej – która może być wykonana z tektury, włókien szklanych lub tkaniny poliestrowej), masy asfaltowej (mieszanina węglowodorów i minerałów) oraz zabezpieczenia (np. posypka na wierzchu chroni przed działanie UV).
Papy są skuteczne pod warunkiem, że wszystkie połączenia zostały dokładnie zgrzane. Niekiedy jest to trudne, zwłaszcza w pionie. Wystarczy że połączenie jest nieszczelne na kilku centymetrach i woda może wpływać pod papę, gdzie będzie mieć duży problem aby odparować.
Obecnie z uwagi na obecność mas KMB, łatwiejszych w aplikacji – izolacja fundamentów z pap termozgrzewalnych to coraz rzadszy widok.

Zalety: Materiał znany wielu wykonawcom, łatwo dostępny, trwały. Duża wytrzymałość mechaniczna.
Wady: Trudność w wykonaniu szczelnych połączeń w pionie, pracochłonność, trudność zapewnienia szczelności w narożnikach i załamaniach
Koszt materiału do izolacji 1m2: 10-40zł/m2
Przykład produktu: Icopal Fundament 4,0 Szybki Profil SBS, Izobud V-BIT V60

Icopal - papa fundamentowa
Papa fundamentowa Icopal

3. Grubowarstwowe Masy bitumiczne (KMB, PMBC)

Grubowarstwowe masy bitumiczne modyfikowanie polimerami (z niemieckiego KMB: Kunststoffmodifizierte Bitumendickbeschichtung, z angielskiego PMBC: polimer-modified bitumen coating) to najczęściej stosowane produkty do izolacji budowli podczas budowy dużych obiektów kubaturowych i infrastrukturalnych. Wynika to z ich dużej dostępności, łatwej obróbki i stosunkowo niskiej ceny. Izolacja z grubowarstwowej masy bitumicznej nazywana jest izolacją bezspoinową, ponieważ nie posiada łączeń jak na przykład papa bitumiczna. Oprócz modyfikacji polimerami, do masy bitumicznej często dodaje się mikrowłókna zbrojące. Aplikacja odbywa się w 2-3 warstwach, po wcześniejszym zagruntowaniu podłoża.
Masy KMB można podzielić na jednokomponentowe i dwukomponentowe, z wypełnieniem polistyrenowym oraz bez. Każdy rodzaj ma pewne wady i zalety.
Izolacje jednokomponentowe są łatwiejsze w obróbce ponieważ są wstępnie przygotowane do aplikacji, nie wymagają mieszania komponentów. Produkty dwukomponentowe mają za to szybsze wiązanie i mniejszy skurcz podczas wysychania. Są też zazwyczaj tańsze. Znacznie częściej stosowane są izolacje dwukomponentowe.
Niekiedy do masy bitumicznej dodawany jest również polistyren w postaci kulek styropianu.  Ułatwia to uzyskiwanie odpowiedniej grubości podczas aplikacji masy. Jednocześnie niektórzy producenci sugerują, że kulki styropianu w masie obniżają szczelność izolacji (w miejscach styropianu nie ma masy bitumicznej a polistyren może chłonąć wodę). Po analizie – trudno się z tym nie zgodzić. Jednocześnie produkty z wypełnieniem (tak samo jak produkty bez wypełnienia polistyrenowego) spełniają wymagania normy PN-EN 15814, która wymaga odporności na ciśnienie słupa wody 7,5metra przy grubości suchej izolacji 4mm i normowo niczym nie ustępują swoim odpowiednikom bez wypełniacza.
Z uwagi na bardzo niski obecnie udział w rynku pomijam produkty na bazie rozpuszczalników, które dodatkowo nie powinny być stosowane w kontakcie z izolacją termiczną z styroduru lub styropianu.
Zalety: Łatwość aplikacji – bezspoinowa izolacja fundamentów, elastyczność – mostkowanie rys, odporność na kwasy organiczne
Wady: Stosunkowo niska wytrzymałość mechaniczna, brak odporności na UV, paroszczelność
Przykładowe produkty:
– dwukomponent bez wypełnienia polistyrenowego: Izohan WM2K, Sopro KMB 651
– dwukomponent z wypełnieniem polistyrenowym: Webertec Superflex 2K, Remmers BIT 2K
– jednokomponent: MC Nafuflex 1K, Remmers Bit1k
Koszt materiału do izolacji 1m2: 20-45zł/m2

Wkrótce na blogu ukaże się dodatkowy artykuł porównujący dostępne obecnie na rynku masy KMB.

Izolacja fundamentów grubowarstwową masą bitumiczną KMB
Izolacja fundamentów za pomocą grubowarstwowej masy bitumicznej KMB

4. Samoprzylepne maty bitumiczne

Produkt bardzo podobny do papy termozgrzewalnej – nie wymaga jednak podgrzewania przy aplikacji. Spodnia strona produktu posiada klej (lepik) zabezpieczony folią. Folię odrywamy i przyklejamy matę bezpośrednio do podłoża. Kolejne pasy kleimy na zakład 5-10cm. Wydaje się proste? Bo takie jest. Jednocześnie bardzo trwałe – przyklejonej maty nie sposób oderwać bez zniszczenia podłoże. Przed klejeniem trzeba pamiętać o zagruntowaniu podłoża.
Z uwagi na to, że wierzchnia strona również pokryta jest folią – ciężko do maty cokolwiek przykleić lub ją otynkować, dlatego częściej sprawdza się w przypadku stropodachów lub dachów zielonych, gdzie jest stosowana jako paroizolacja pod termoizolacją lub jako warstwa zbierająca wodę pod drenażem. Produkt jednak nie jest zalecany jeśli występuje długotrwałe oddziaływanie wody pod ciśnieniem – czasami woda może się przedostać przez zakład na połączeniu dwóch pasów.

Zalety: Łatwość aplikacji, elastyczność – mostkowanie rys, odporność na kwasy organiczne
Wady: Stosunkowo niska wytrzymałość mechaniczna, brak odporności na UV, paroszczelność, łączenia nieodporne na wodę pod ćisnieniem
Koszt materiału do izolacji 1m2: 35-55zł/m2
Przykład produktu: SoproThene BA 878, Botament KSK

Mata bitumiczna - samoprzylepna
Samoprzylepna, izolacyjna mata bitumiczna (źródło www.suez.pl)

5. Izolacje mineralne modyfikowane

W tej grupie mamy dwie podgrupy.
Pierwsza z nich to jednoskładnikowe izolacje mineralne, tak zwane szlamy mineralne – mieszaniny cementu z dodatkami wypełniającymi uszczelniającymi zaprawę.
Są sprzedawane w postaci suchej zaprawy(proszku), którą należy wymieszać z wodą w odpowiedniej proporcji. Następnie szlam nanosimy na podłoże pędzlem lub natryskowo.
Dzięki wysokiej przyczepności do podłoża szlamy mineralne są używane również jako izolacja od wewnątrz przeciwko wodzie działającej pod negatywnym ciśnieniem (woda napierająca od strony podłoża) na przykład jako izolacja piwnicy, w sytuacji gdy nie można wykonać szczelnej izolacji od zewnątrz.
Szlamów mineralnych unika się w gruntach z uwagi na sztywność oraz niską odporność na gruntowe kwasy organiczne lub stosuje się jako warstwę nie mająca kontaktu z gruntem (przykrytą inna warstwą). Często wykorzystuję się je natomiast do izolacji cokołu przy gruncie. Ze względu na swój skład – szlam mineralny można pokrywać tynkiem.

Zalety: zazwyczaj odporność na negatywne ciśnienie wody (napór wody od strony podłoża), stosunkowo niska cena, odporność na UV, odporność na obciążenia mechaniczne, paroprzepuszcalność
Wady: duża sztywność, mała elastyczność oraz niska odporność na gruntowe kwasy organiczne
Koszt materiału do izolacji 1m2: 10-25zł/m2
Przykład produktu: Bornit DS Dichtungsschlaemme, Murexin DS28

Sztywna izolacja mineralna - nakładanie
Nakładanie jednokomponentowej izolacji mineralnej za pomocą pedzla

Druga grupa to izolacje mineralne modyfikowane polimerami.
Są to obecnie najbardziej zaawansowane produkty do izolacji. Najczęściej są wielofunkcyjne a zabezpieczenie fundamentów to tylko jedno z ich zastosowań. Można je wykorzystywać również jako izolacja podpłytkowa, renowacja starej izolacji bitumicznej czy izolacja pozioma pomiędzy ławą a ścianą.
Nie posiadają w składzie bitumu, a nawet często posiadają atesty higieniczne, więc zalecane są również do izolacji budowli w wnętrzach pomieszczeń.
Cechują się wysokim mostkowaniem rys (często zbrojone mikrowłóknami), niskim skurczem, odpornością na UV oraz szybkim wiązaniem. Najczęściej są to produkty dwukomponentowe – dwa składniki trzeba ze sobą zmieszać przed aplikacją.
Zalety: odporność na obciążenia mechaniczne (zazwyczaj te izolacje można stosować również jako izolację poziomą na ławach fundamentowych), łatwość aplikacji – izolacja bezspoinowa, odporność na UV, brak w składzie substancji organicznych, wysoka zdolność mostkowania rys, szybkość wiązania, paroprzepuszczalność, możliwość aplikacji tynku bezpośrednio na izolację
Wady: drogie, nawet 3razy droższe od izolacji bitumicznych
Koszt materiału do izolacji 1m2: 50-80zł/m2
Przykład produktu: Remmers MB2K, Botament RD2

Izolacja cementowo-polimerowa - aplikacja
Nakładanie izolacji cementowo-polimerowej (źródło: www.botament.pl)

Dobór rodzaju izolacji fundamentów do warunków gruntowych

Na rynku tyle produktów… jak wybrać optymalnie żeby spać spokojnie a jednocześnie nie przepłacać?
Bez wgłębienia się w zbędne szczegóły, według normy DIN 18533 obciążenie wodą fundamentów, wynikające z warunków gruntowo-wodnych, możemy podzielić na 3klasy:
1) wilgotność gruntu oraz woda bez ciśnienia, zwierciadło wody gruntowej co najmniej 50cm poniżej poziomu posadowienia
2) okresowe oddziaływanie wody pod ciśnieniem, oddziaływanie słupa wody do 3metrów
3) intensywne oddziaływanie wody pod ciśnieniem, oddziaływanie słupa wody powyżej 3metrów

Obciążenie fundamentów wodą - klasy
Sposoby obciążenia fundamentów wodą

Ad 1) wilgotność gruntu oraz woda bez ciśnienia, zwierciadło wody gruntowej co najmniej 50cm poniżej poziomu posadowienia

W pierwszym przypadku, kiedy mamy do czynienia z gruntami dobrze przepuszczalnymi (żwiry, piaski), nie wykonujemy pod domem piwnicy, a zwierciadło wody gruntowej jest znacznie poniżej poziomu posadowienia – zastosowanie Dysperbitu wraz z skuteczną izolacją poziomą powinno wyeliminować przyszłe problemy z wilgocią murów. Ale tylko poprawne zastosowanie! – w odpowiednej ilości na równym, suchym, nieprzemarzniętym podłożu i w odpowiedniej temperaturze. W przeciwnym razie może się zdarzyć, że zbierzemy suchą izolację łopatą po miesiącu ponieważ odejdzie od muru.
Piszę to z trudem, bo nie jestem zwolennikiem tego produktu i uważam, że znacznie bezpieczniej dołożyć do lepszych produktów (nawet najtańszej masy KMB) i mieć pewność skuteczności 🙂

Ad 2) oddziaływanie wody pod ciśnieniem, oddziaływanie słupa wody do 3metrów

W sytuacji kiedy stawiamy dom na gruncie słabo przepuszczalnym gdzie mogą wystąpić czasowe spiętrzenia wody, wykonujemy podpiwniczenie lub przewidujemy czasowe podnoszenie się zwierciadła wody gruntowej – sugeruję wykonać izolację z grubowarstwowej masy bitumicznej (KMB, co najmniej 3mm) lub z masy polimerowej bądź zastosować izolację z papy bitumicznej.
Będzie to najczęściej występujący w naturze przypadek, ponieważ rzadko są prowadzone dokładne badania geologiczne przed budową domu jednorodzinnego, gdzie możemy jednoznacznie wykluczyć możliwość występowania czasowego spiętrzenia wody.
W mojej opinii optymalnym wyborem będzie izolacja z masy KMB. Izolacja cementowo-polimerowa to mercedes wśród izolacji, ale nie musimy wyciągać najlepszego samochodu z garażu jeśli jedziemy tylko po bułki do sklepu. Oczywiście – możemy, jeśli mamy na to środki.
Dużo zależy również od wykonawcy, która będzie tę izolację wykonywać. Jeśli ma duże doświadczenie w izolacjach za pomocą pap termozgrzewalnych – warto rozważyć ten produkt.

Ad 3) intensywne oddziaływanie wody pod ciśnieniem, oddziaływanie słupa wody powyżej 3metrów

W sytuacji kiedy mamy stały napór wody na budynek lub częste spiętrzenia wody powyżej 3metrów – powinniśmy mieć wykonany projekt zabezpieczenia budynku przed naporem wody. Takie oddziaływanie często wymaga uwzględnienia go również w projekcie konstrukcji poprzez wykonanie płyty fundamentowej.
Z produktów do izolacji przeciwwodnej, przy stałym i/lub dużym naporze wody sprawdzi się zarówno masa KMB jak również izolacja mineralno-polimerowa. Osobiście unikałbym stosowania przy takim oddziaływaniu pap, zarówno termozgrzewalnych jak i samoprzylepnych. Nieduży błąd przy łączeniu materiału może później wiele kosztować. Jednocześnie wielu producentów odradza stosowanie materiałów rolowych przy stałym obciążeniu wodą. Dużo łatwiej jest wykonać szczelną izolację bez łączeń – za pomocą mas polimerowych lub bitumicznych. A która z nich będzie lepsza? Zarówno bitum jak i masa cementowo-polimerowa dobrze wykonane będą szczelne dla wody. Izolacja mineralna ma przewagę nad bitumiczną z powodu szybszego wiązania po nałożeniu, paroprzepuszczalności (istotne zwłaszcza jeśli mamy pod poziomem gruntu pomieszczenia), odporności na UV (może wystawać ponad poziom gruntu bez przykrycia) oraz może być bezpośrednio otynkowana. Jednak przypominam – jest 2-3razy droższa.

Nadal nie wiesz co wybrać? Napisz do mnie i opisz swój przypadek. Postaram się pomóc.

To jest artykuł „Izolacja fundamentów – z czego wykonać?”
Jeśli uważasz go za wartościowy – odwiedź mój profil na facebooku i podziel się opinią!
Zapraszam również do dołączenia do grupy dyskusyjnej bez reklam i ogłoszeń: Budowa domu bez błędów
Pozostałe artykuły na blogu znajdziesz tutaj.

  1. Pingback: Folia kubełkowa - kiedy, po co i w jaki sposób ją stosować? - Budowlany Gość

  2. Dzień dobry, proszę o pomoc.
    Dom z lat 90tych bez typowej podziemnej piwnicy, wilgoć na parterze. Budynek na ławach fundamentowych bez typowej hydro izolacji jedynie papa izolacyjna, na gruncie gliniastym z wysokimi wodami gruntowymi. Po od kopaniu częściowo fundentu na ok 1,5 metra w dół cały czas podcieka woda na około 50cm. Jaka hydro izolacja będzie najlepsza w tym przypadku? Czy stosować ocieplanie na fundament? Po przeczytaniu artykuły skłaniam się przy masie KMB dwu komponentów ej, czy to dobry wybór?

  3. Witam.
    Jak zabezpieczyć taką izolację przed mechanicznym oddziaływaniem gruntu (zasypywanie/zagęszczanie itp) jeżeli nie wymaga się ocieplenia?

  4. Witam, dziś ekipa kładła u mnie masę KMB. Uprzednio zagruntowali dysperbitem ścianę z bloczka (wg mnie za grubo, nie robili 1:1 a raczej 2,5 dysperbitu, 1 wody). Masę narazie 1 warstwę, ale chyba za grubo w niektórych miejscach. Powinni max 2 mm, ale na zgrubieniach zaprawy z bloczków bywa, że jest 4-5 mm, a czasem jest po prostu 3 mm a tuż obok 1 mm, bo tak paca im poszła :/ obawiam się że to nie wyschnie i odpadnie, czy tak może się stać? W jednym miejscu grubym po dotknięciu i użyciu lekkiej siły, masa przykleiła się do palca i odeszła wierzchnia jej warstwa. Być może nie było jeszcze dobrze związane. Jest trochę takich miejsc niestety, gdzie dali za grubo, trochę może i z mojej winy, bo chciałem 2 warstwy po 2 mm, a oni kładli cienko bardzo, to poprosiłem o grubsze kładzenie i wyszło jak wyszło. Trochę się boję, że za kilka lat czeka mnie remont tego.

    1. Proszę sprawdzić w karcie technicznej nakładanego produktu jaka jest maksymalna grubość nakładania. Może to być nawet 10mm, wtedy nie powinna ta powłoka popękać. Przed zasypaniem proszę odczekać aż powłoka wyschnie całkowicie. Jeśli gdzieś dojdzie do pęknięć – można powierzchniowo to naprawić warstwą izolacji. Jeżeli po wyschnięciu nie będzie spękań – na przestrzeni lat już nic się z tym gorszego nie stanie. Powodzenia!

Skomentuj

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Cześć!
Z doświadczenia wiem, że budowa lub remont to duże wyzwanie potęgowane przez rzeszę nierzetelnych informacji z różnych źródeł, które trudno zweryfikować, szczególnie osobom spoza branży.
Dlatego zapraszam Cię do śledzenia mojego bloga, gdzie rozwiązuję ten problem, wyjaśniając budowlany świat prostymi słowami. 
Mam na imię Rafał i zawodowo zajmuję się doradztwem technicznym w zakresie materiałów budowlanych. Jestem inżynierem oraz pasjonatem budownictwa.
Życzę Ci owocnej lektury!

Zapisz się newslettera i otrzymuj informacje o nowych artykułach